Hangi Biraya Hangi Bardak Kullanılır
Çeviren ve yorumlayan: Sertaç Akar
Bazı bilimsel araştırmalar gösterdi ki bardak şekli köpüğün oluşumuna ve kalıcı köpüğe katkı yapmaktadır. Bu neden önemli? Köpük bardağın üstünü kapladığında biradaki rayiha ve aromanın uçup gitmesine engel olmaktadır. Bira açılıp da bardağa döküldüğünde uçup gidenler arasında şerbetçiotunun uçucu yağları, alkol, fuseller, meyvemsi, baharatımsı aromalar vardır. Bu nedenle her sanayi ve butik bira üreticisi belirli bir köpük seviyesini tutturmaya ve bunu bardakta korumaya çalışmaktadır. Hedef reçete peşinde koşan ev biracıları da bu köpük ölçüsüne dikkat etmeye çalışırlar. İşte burada bardağın şekli önem kazanmaya başlar.
Neden Çok Fazla Çeşitte Bira Bardağı Var?
Bira bardakları ilk zamanlarda belirli bir fonksiyon ve amaç için üretiliyorlardı. Mesela Alman Stein bardağı sinekleri uzak tutmak için yapılmıştı. Kapaklı bardaklar o yüzdendir. Coachman bira bardağı ise atarabasında giderken bira içmek içindi. Kalın mı kalın muglar ve kruglar yerel publarda biranın uzun süre dayanması için üretilmişti. Asilzadelerin kullandıkları bardaklar ayrı, dinadamlarının kullandıkları bardaklar ayrıydı.
Ama 1800’lerin ortasında ticari birada rekabet başladı. Her firma kendisine has bira bardakları ile rekabette öne çıkmaya çalıştı, bu da bardakların fonksiyonel özelliğini raftan kaldırdı. Günümüzde bazı bira markaları kendi biralarının kendi bardakları dışında servis edilmesini bile yasaklamış durumda.
Ama fonksiyonel özellik bira bardakları için hala geçerli. Temel amaç bardaktaki biradan maksimum lezzeti almak ve bunu içim süresince korumak.
Bardak tasarımlarına kısaca bakalım. Mesela uzun ve ince olan buğday birası bardakları mayanın dibe çökmesi için yapılmıştır. Böylece biraya karışmaz. Snifter tarzı bardak yüksek alkollü biralar içindir. Geniş gövde elin yavaşça bardağı ısıtmasını sağlar, dar ağız ise aromanın kalıcılığına destek olur. Kolsh tarzı bardaklar ise küçük yapılır, böylece bira soğumadan çabucak bitirilebilir ki keyfi çıkabilsin.
Burdan da anlıyoruz ki bazı biraların keyfini tam çıkarmak için o bira tarzına uygun bardak kullanmak şart.
Aklınızda bulunsun:
Eğer biranızın çok köpüklü görünmesini istiyorsanız küçük bir hileye başvurabilirsiniz. Bardağınızı buzlukta tutun. Buzlu bardak çeperi daha çok CO2 çıkışına neden olacak ve biranız daha çok köpük yapacaktır. Geçici bir süre tabii.
Aslında bira bardağı soğutulmaz. Bunun iki nedeni var. Birincisi soğuk bazı biraları bulandırabilir, ikincisi biraların öngörülen ya da zorunlu olan servis sıcaklığını değiştirir. Ev biracılarını çok da bağlamaz sanırım.
Bunlar da hastalık hastaları için öneriler:
Bardağınızı deterjanla yıkarsanız iyice duruladığınıza emin olun. Deterjan kalıntısı köpüğü keser ve aromayı kötü etkiler.
Bulaşık için kullandığınız süngeri bira bardağı için kullanmayın. O sünger yemek artıkları içeriyor olabilir.
Bardağı ters çevirip kendi halinde kurumaya bırakın. Kurulamak için kullandığınız bez toz parçaları bırakabilir bu da köpüğü kesebilir.
American Pint / Shaker Bardağı
Bu bardak Amerika’nın en çok kullanılan bardağıdır. Konik bir yapısı vardır. Basit tasırımı, dizme kolaylığı, dayanıklılığı nedeniyle bar ve restoranlarda çok kullanılır. Shaker (çalkalama bardağı) kokteyl yapımında da kullanıldığı için daha yaygındır. Kalın camı sağlamdır. Bu kalınlık soğuğu korur. Konik yapısı ve geniş ağzı sayesinde aromaların iyice teneffüs edilmesini sağlar. Bir çok bira çeşidi için kullanılır.
Flute Bardak
Şampanya dünyasının kullandığı bardak tipi çok bellidir, o da bu bardaktır. İnce uzun gövdesi gazlanmanın çabuk kaybolup gitmesine engel olur ve de gaz baloncuklarının süzülüp yükselmesini seyretmek için idealdir. Sap kısmı şampanya bardaklarına oranla daha kısadır ama şart da değildir.
Yararları: Güzel bir seyir sunar. Rayihayı çabuk serbest bıraktığı için üst aromalar daha iyi hissedilir.
Kullanıldığı biralar: American Wild Ale, Bière de Champagne / Bière Brut, Bock, Czech Pilsener, Dortmunder / Export, Lager, Eisbock, Euro Strong Lager, Faro, Flanders Oud Bruin, Flanders Red Ale, German Pilsener, Gueuze, Lambic – Fruit, Lambic – Unblended, Maibock / Helles Bock, Munich Dunkel Lager, Munich Helles Lager, Schwarzbier, Vienna Lager
Goblet / Chalice
Son derece ağır ve kalın bardak duvarı ve sapıyla ağırlığını hissettirir. Asilzadeler için ağız kısmı altın ya da gümüş sırmayla kaplanırmış. Sapla gövdenin birleşme noktası bazılarında iki santimi bulur. Bu kalınlık karbondioksitin burada yoğunlaşmasını sağlar. Bu da bitmek bilmeyen bir gaz çıkışı ve uzun süreli köpük sağlar.
Yararları: Göz zevki. Kalıcı köpük. Derin bir yudum için geniş bir ağız tasarımı.
Kullanıldığı biralar: Belgian IPA, Belgian Strong Dark Ale, Berliner Weissbier, Dubbel, Quadrupel (Quad), Tripel
Mug / Krug / Seidel / Stein
Ağır, yapılı, geniş ve yandan saplı. Çok çeşitli boylarda ve şekillerde karşımıza çıkıp bizi şaşırtır. Mug kullanmanın en iyi tarafı diğer ince bardaklara nazaran kırılacak korkusu olmadan bardakları şöyle okkalı bir şekilde tokuşturup şerefe diyebilme keyfidir. Ve de bolca bira alır. Seidel bir Alman mugıdır, onun yanısıra Stein taa Kara Veba günlerine kadar giden geçmişiyle sinekler içine üşüşmesin diye bir kapağa sahiptir.
Yararları: Kolay içim sağlaması. Bolca bira alması.
Kullanıldığı biralar: American Amber / Red Ale, American Amber / Red Lager, American Black Ale, American Blonde Ale, American Brown Ale, American Dark Wheat Ale, American IPA, American Malt Liquor, American Pale Ale (APA), American Pale Wheat Ale,American Porter, American Stout,American Strong Ale, Baltic Porter ,Black & Tan, Bock, California Common / Steam Beer, Chile Beer, Cream Ale, Czech Pilsener, Doppelbock, English Bitter, English Brown Ale, English Dark Mild Ale, English India Pale Ale, (IPA), English Porter, English Stout, English Strong Ale, Euro Dark Lager, Extra Special / Strong Bitter, (ESB), Fruit / Vegetable Beer, German Pilsener, Herbed / Spiced Beer, Irish Dry Stout, Irish Red Ale, Kellerbier / Zwickelbier, Maibock / Helles Bock, Märzen / Oktoberfest, Milk / Sweet Stout, Oatmeal Stout, Rauchbier, Roggenbier, Sahti, Scottish Ale, Scottish Gruit / Ancient Herbed Ale, Smoked Beer, Vienna Lager, Witbier
Pilsner / Pokal
Genelde uzun ince ve 350 ml’dir. Tersten tutulmuş trompete benzer. Bu form coşkulu bir köpürmeyi ve gaz çıkışını sağlar. Ve de rengi tümüyle ortaya çıkarır. Kalıcı köpüğe hizmet eder. Pokal bardak ise alttan saplıdır ve Avrupa pilsneri için kullanılır.
Yararları: Berraklığın, rengin ve karbonizasyonun seyrine keyif katar. Kalıcı köpüğü destekler. Rayihayı artırır.
Kullanıldığı biralar: American Adjunct Lager, American Amber / Red Lager, American Double / Imperial Pilsner, American Malt Liquor, American Pale Lager, Bock, California Common / Steam Beer, Czech Pilsener, Doppelbock, Dortmunder / Export Lager, Euro Dark Lager, Euro Pale Lager, Euro Strong Lager, German Pilsener, Happoshu, Japanese Rice Lager, Light Lager, Low Alcohol Beer, Maibock / Helles Bock, Munich Dunkel Lager, Munich Helles Lager, Schwarzbier, Vienna Lager, Witbier
English Pint / Becker / Nonic / Tumbler
Konik bir yapısı vardır. Ağıza doğru genişler. 2 standart türü vardır. 16 oz (473 ml) USA Tumbler çok yaygındır ve fakirin bardağı olarak geçer ve 20 oz (591 ml) Imperial olan. Bu bardak ağıza doğru bombe yapar. 20lik olan bol bira ya da bol köpüğü olan bira için kullanılır. Becker Alman bardağıdır ve ağıza doğru daralır.
Yararları: Dizmesi kolaydır. Kolay bir içim sağlar.
Kullanıldığı biralar: American Adjunct Lager, American Amber / Red Ale,American Amber / Red Lager, American Barleywine, American Black Ale, American Blonde Ale, American Brown Ale, American Dark Wheat Ale, American Double / Imperial Stout, American IPA, American Malt Liquor, American Pale Ale (APA), American Pale Wheat Ale, American Porter, American Stout, American Strong Ale, Baltic Porter, Berliner Weissbier, Black & Tan, California Common / Steam Beer, Chile Beer, Cream Ale, English Barleywine, English Bitter, English Brown Ale, English Dark Mild Ale, English India Pale Ale (IPA), English Pale Ale, English Pale Mild Ale, English Porter, English Stout, English Strong Ale, Euro Dark Lager, Extra Special / Strong Bitter (ESB), Foreign / Export Stout, Fruit / Vegetable Beer, Happoshu,Herbed / Spiced Beer, Irish Dry Stout, Irish Red Ale, Low Alcohol Beer, Märzen / Oktoberfest, Milk / Sweet Stout, Oatmeal Stout, Old Ale, Pumpkin Ale, Russian Imperial Stout, Rye Beer, Sahti, Saison / Farmhouse Ale, Scotch Ale / Wee Heavy, Scottish Ale, Scottish Gruit / Ancient Herbed Ale, Smoked Beer, Winter Warmer, Witbier
Snifter
Brendi ve konyak için kullanılır. Bu geniş karınlı ve alttan saplı bardaklar dar ağızları ile ale biraların aromalarını yakalamak için birebirdir. Hacimleri değişir ama rayihayı kışkırtmak için yeterli yere sahiptirler.
Yararları: Rayihayı tutar ve destekler.
Kullanıldığı biralar: American Barleywine, American Double / Imperial IPA, American Double / Imperial Stout, American Strong Ale, Belgian Dark Ale, Belgian Pale Ale, Belgian Strong Dark Ale, Belgian Strong Pale, Ale, Braggot, Eisbock, English Barleywine, Flanders Oud Bruin, Flanders Red Ale, Foreign / Export Stout, Gueuze, Lambic – Fruit, Old Ale, Quadrupel (Quad), Russian Imperial Stout, Scotch Ale / Wee Heavy, Tripel, Wheatwine
Steins
Bir Alman klasiğidir. Porselen, gümüş, ağaç, kurşun kalay alaşımı, kil, ve camdan yapılır. Menteşeli bir kapağı ve yandan sapı vardır.
Kullanıldığı biralar: American Ales, American Lagers, German Lagers, German Ales, English Ales, English Lagers
Stange / Slender Cylinder / Stick / Stuck
Geleneksel bir Alman bardağıdır. Stange çubuk anlamına gelir. İnce uzun bu silindirler biraya ayrı bir lezzet kazandırır, malt ve şerbetçiotuna güç katar.
Yararları: Rayihayı sıklaştırır ve yoğunlaştırır.
Kullanıldığı biralar: Altbier, Bock, Czech Pilsener, Faro, Gose, Gueuze, Kölsch, Lambic – Fruit, Lambic – Unblended, Rauchbier, Rye Beer
Thistle
İskoç’un sembolü olan devedikeni çiçeğine benzer. Zaten İskoç ale biralarını içmek için kullanılır. Yuvarlak karın ele tam oturur. Ve de giderek açılan ağız aromanın serbest kalmasını sağlar.
Kullanıldığı biralar: Scotch Ale / Wee Heavy, Barleywine
Tulip
Alttan saplı bir bardak ama açıkçası laleyi andırıyor. Bu lale biçimli bardak kalın bir karına ve incelip açılan bir ağıza sahip. Bu açık ağız köpüğü de yudumlamaya yarıyor.
Yararları: Rayihayı hapseder ve güçlendirirken aynı zamanda köpüğü de destekler.
Kullanıldığı biralar: American Double / Imperial IPA, American Wild Ale, Belgian Dark Ale, Belgian IPA, Belgian Pale Ale, Belgian Strong Dark Ale, Belgian Strong Pale Ale, Bière de Garde, Flanders Oud Bruin, Flanders Red Ale, Gueuze, Lambic – Fruit, Quadrupel (Quad), Saison / Farmhouse Ale, Scotch Ale / Wee Heavy
Tulip Pint / Imperial Pints
Lale formunu andıran diğer bir bardak şeklidir. Genelde İrlanda ve İngiltere’de ale biralar için kullanılır. Ağıza doğru bombelenir.
Kullanıldığı biralar: Irish Stouts, Irish Ales, Porters, Red Ales, Cream Ales, English Ales
Tumbler
Bu fıçı biçimli bardak Berliner Weisse ve Belgian Witbier için yapılmıştır ve de hakkını fazlasıyla verir.
Kullanıldığı biralar: Berliner Weisse, Belgian Witbier
Weizen
Bu bardak dışında buğday birasını servis edebileceğiniz başkaca bir bardak bulamazsınız. Bu ince camlı, genişleyerek uzayıp giden şık bardak biraya doyumsuz bir seyir keyfi katar. Muazzam bir köpüğe hizmet eder. Çoğu 50 cc dir ama değişik boyları da vardır.
Yararları: Köpük ve gövde için kullanılır. Fenol aromalar biçime eşlik eder.
Kullanıldığı biralar: American Dark Wheat Ale, American Pale Wheat Ale, Dunkelweizen, Gose
Hefeweizen, Kristalweizen, Weizenbock
Willybecher Bardak
Willybecher (ya da willibecher) Almanların standart bira bardağıdır. Genelde 50cc kadardır. Willybecher bardaklarının dibi üste doğru bombelidir. Alman lagerlerini servis etmek için kullanılırlar.
Kullanıldığı biralar: German black ya da Schwarzbier, Helles, Bock, Maibock, Marzen, Oktoberfestbier, Rauchbier, Pils ya da Pilsener