HAZIR BİRA KİTİ İLE BİRA YAPIMI
Kitler birkaç ülke tarafından üretilmektedir. Örneğin Brewferm Belçika tarafından Munton’s İngiltere tarafından. Avrupa bira tarihi milattan önceki dönemlere kadar gitmektedir. Avrupa’yı bira konusunda öncü yapan şey kayıt tutmalarıdır. En küçük üreticiden bilimsel araştırmalara kadar diğer alanlarda olduğu gibi bira alanında da her türlü veriyi kaydetmişlerdir. Bu gelişmenin en son noktası ise bira kitidir. Bir çorba yapmak kadar basit bir aşamaya indirgenmiştir. Her koşulda tüm dünyada herhangi bir yerde bira yapmak artık çok kolay hale getirilmiştir. İster emperyalist sömürü deyin ister kapitalist bir yarış deyin ne derseniz deyin evinizde onlarca çeşit bira yapabilir bunu ister kendi başınıza ister yakınlarınızla paylaşıp kaliteli biranın tadına varabilirsiniz. Üstelik piyasada satılan ticari biraların yarı fiyatına.
Bu makalede en basit yapım anlatılacaktır. Bira kiti modifikasyonları için diğer makale okunabilir.
KİT NEDİR
Mayşenin yüksek basınç altında kaynatılarak özüt haline getirilmesidir. Aslında özüt (extract) olarak geçer. İstenilen bira türüne göre hazırlanan mayşeler bu işleme tabi tutulduktan sonra genelde teneke kutularda satışa sunulur. Şerbetçiotunu da içerirler, reçeteye göre diğer maltlar ile birlikte mayşelendirilirler. Düşük bir SG (specific gravity) içerdikleri için şeker takviyesi gerektirirler.
YAPIM AŞAMASINDAN ÖNCE YAPILACAKLAR
Malzeme temini
Arındırma
Maya uyandırma
Şişe temini
YAPIMI
Şıra koyu şerbet kıvamında olduğu için akışkanlığı sağlamak adına sıcak su içinde yarım saate kadar bekletilir.
Konserveyi açacağınız konserve açacağını da mikrop arındırmasından geçirmeyi unutmayın. Hatta bu işlemleri yaparken bir fısfıs ile arındırma solüsyonunu ellerinize sıkabilirsiniz ya da şeffaf eldivenlerden kullanabilirsiniz.
Mayalama kovasına yapım kılavuzunda belirtilen kadar su koyulur. Her zaman kullandığınız su markasını bu işlem için de kullanabilirsiniz. Biranın yaklaşık yüzde 95’i sudan oluşur, o yüzden sevdiğiniz bir suyu kullanmanız elde edeceğiniz tat açısından iyi olur.
Ya da isterseniz önce şırayı kovaya boşaltıp arkasından suyu ekleyebilirsiniz. Bir şey değişmez sonuçta bunları iyice çalkalayıp karıştırmanız gerekmekte.
Suyu ve şırayı ekledikten sonra kılavuzda belirtilen kadar şekeri ve mayayı da ekleyiniz. (Şeker yerine ekleyebileceğiniz diğer şeker içeren tatlı katkılar da var ama onları deneyim kazandıktan sonra kullanmaya başlamanızı öneririm.) Eğer gücünüz yetiyorsa mayalama kovasını ya da damacanayı kucağınızda bebek sallar gibi çalkalayınız. Ya da matkap ucuna takılmış bir alet de kullanabilirsiniz. Bu çalkalama sonucu şıra oldukça köpüklenecektir. Ama şıranın tümüyle suya karışmasını beklemeyin. Zaten fermentasyon aşamasında mayalar kovanın ya da damacananın altını üstüne getirecektir.
SU SICAKLIĞI
Kullanma kılavuzunda şıra (ya da mayşe) suyunu kaynatın diyebilir. Ya da suyu ısıtın diyebilir. Kışın damacana su kullanacaksanız suyun sıcaklığını kontrol edin, su sıcaklığı 18 C üzerinde olmalıdır. Kitle birlikte verilen kullandığınız maya genelde ale mayadır. 15-25 derece arası normal bir şekilde çalışıp iş görür.
HAVA KİLİDİ
Mayalama ve çalkalama işlemi tamamlandıktan sonra havakilidinin kırmızı kapağı çıkarılır ve yine damacanadan taze su havakilidine konulur. Bir süre sonra ya da hemen su seviyesindeki eşitlik bozulacaktır.
Kırmızı kapağı sonra yine takın. Bu kapak ola ki havakilidindeki su kaybolur da içine mikrop sinek böcek girer diye alınmış bir önlemdir. Başka bir işlevi yoktur. Kenarlarındaki tırnaklar sayesinde hava alışverişine izin verir.
Su yerine alkol vs koymanıza gerek yok.
Not: Havakilidini fermenterin nihai yerine karar verip oraya taşıdıktan sonra takın. Fermenteri fermentasyon bitene kadar yerinden oynatmayın rahatsız etmeyin. Taşımanız gerekirse (eğer cam fermenter değilse) havakilidini çıkarıp taşıyın. Plastikler basınç değişimi yüzünden havakilidindeki suyu içine çekebilir.
FERMENTASYON NE ZAMAN BAŞLAR
Eğer şıra sıcaklığınız 21-26 derecesi arasıysa 3-4 saat içinde başlar. Ola ki bu sürelerde başlamadı panik olmanıza gerek yok. İlerki saatlerde illa ki başlayacaktır.
FERMENTASYON NE KADAR SÜRER
Kılavuzda mayalama kovasında ne kadar tutmanız gerektiği yazar. Yaz aylarında hava sıcakken fermentasyon 3-5 günde tamamlanabilir. Kışın soğuk havalarda bu 10-15 güne kadar uzar. Bu da fark etmez ister 5 gün sonra ister 15 gün sonra şişelemeye geçin, sonuçta şişede bekletmeniz gereken süre en az 2 aydır. Tabi ki sabırsızlık gösterip birinci haftadan itibaren içmeye başlayacaksınız ama 2 ay sonra içtiğinizde farkı görüp pişman olacaksınız. O yüzden sabredip 2 ay geçmesini bekleyin derim. Burada kritik nokta bira fermenterde ne kadar beklerse tortu dipte birikerek o kadar jelleşip yoğun bir hale gelir. Bu da sifonlama yaparken kolaylık sağlar, tortu dipten kolayca havalanmaz.
SİFONLAMA
Çoğu kit satışı yapılan yerlerde fermenter olarak musluklu kova da satılır. Fermentasyon bittiğinde doğrudan musluktan şişe dolumu yapılabilir. Ama ben böyle olsa bile bu genç biranın sifonlama yaparak bir aktarma kabına alınmasını ve sonra şişe dolumuna geçilmesini tavsiye ediyorum. Satılan musluklu kova aktarma kabı olarak gayet uygundur.
Sifonlama yer çekimi kanunundan yararlanılarak hortum aracılığı ile birayı aktarma kabına aktarma işlemine verilen addır. Bunun için hazır sifonlama hortumları satılmakta ama kendiniz de yapabilirsiniz.
Sifonlamada dikkat edilecek nokta tortuyu hiçbir şekilde rahatsız etmemek ve havalandırmamaktır.
ŞİŞELEME
Şişelemeye karar vermek için bir FG ölçümü yapmak gerekir. Ama normal şartlarda kit bira 15 günde fermentasyonu tamamlar. Eğer FG ölçümü yapılacaksa her kit için önerilen değeri beklemek iyi olur. Genelde FG 1010 olduğunda bira şişelemeye hazır demektir ama bazı kitlerde bu değer daha düşük olarak belirlenmiştir.
Şişeleme için temizlenmiş ve mikroptan arındırılmış şişeler kullanmak gerekir.
ŞİŞE ŞEKERİ
Şişe şekeri karbonizasyonu sağlamak için kullanılır. Şişe şekeri normalde 1010 FG için litreye 8 gramdır. 50cc şişeye 4 gram düşer. Beyaz toz şeker kullanılabilir, bizdeki toz şeker şeker pancarından ve şeker kamışından üretilmektedir. Kendinize 4 gramlık bir ölçü ayarlarsanız şekeri kolayca şişelere küçük bir huni yardımıyla doldurabilirsiniz.
DİNLENDİRME
Şişeler şişe şekeri eklendikten sonra oda sıcaklığında 1 hafta bekletilir. Bu mayanın eklenen bu son şekeri de hazmetme süresidir. Sonra şişeleri eğer yeriniz varsa buzdolabına kaldırabilirsiniz. Ya da evin en serin yerinde tutabilirsiniz. Ya da içine soğuk su koyduğunuz bir leğende tutabilirsiniz.
Yukarda dediğim gibi 2 ay beklemeniz sizin için daha keyifli bir içimin garantisi olacaktır. Kit biraları hızlı bir üretim için tasarlanmışlardır o yüzden bazıları 1 hafta sonra içilebilir denir ama her evde her ev biracısı aynı koşulları sağlayamayabilir ve ilk kez yapıyorsa bazı yanlışlıklar yapabilir, bunu kompanse etmenin en kolay yolu birayı şişede olgunlaştırmaktır.
ÖZET TARİF
Tüm malzemeleri tamamlayın
Kullanacağınız her şeyi mikroptan arındırın
Konserveyi bir tencerede suyla ısıtın
Konserveyi açın ve fermentere boşaltın
Suyu ekleyin
Mayayı ekleyin
Şekeri ekleyin
Fermenteri iyice çalkalayın
Kapağı ve havakilidini takın
15 gün bekleyin
Birayı aktarma kabına sifonlayarak aktarın
Şişelere şişe şekerini koyun
Şişeleyin ve kapaklarını takın
1 hafta oda sıcaklığında bekletin
2-5 ay dinlendirin
Afiyetle…